19 lutego obchodzimy urodziny Mikołaja Kopernika, dlatego też data ta została wybrana na Dzień Nauki Polskiej, który ma stanowić inspirację dla całego środowiska naukowego oraz ma służyć wzmacnianiu zainteresowania nauką w społeczeństwie. W tym szczególnym dniu chcemy upamiętnić osiągnięcia polskich naukowców i naukowczyń, których sylwetki są idealnym wzorem do naśladowania. Grono zasłużonych jest bardzo szerokie, dlatego przedstawiamy Wam kilka najbardziej znanych z nich:
- Mikołaj Kopernik (1473-1543)
Uczony znany z interdyscyplinarnego zainteresowania nauką. Zasłynął dzięki dziełu „O obrotach sfer niebieskich”, które zrewolucjonizowało spojrzenie na układ słoneczny. Mikołaj Kopernik prowadził badania również w aspektach ekonomii, prawa, medycyny czy kartografii.
- Maria Skłodowska-Curie (1867-1934)
Prowadziła badania w dziedzinie fizyki i chemii. Jej badania nad zjawiskiem promieniotwórczości oraz odkrycie pierwiastków – polonu i rady, doprowadziły do dwukrotnego uhonorowania Nagrodą Nobla. Warto podkreślić, że Maria Skłodowska-Curie jest jedną z dwóch osób w historii, które otrzymały Nagrodę Nobla w dwóch różnych dyscyplinach nauki.
- Jan Czochralski (1885-1953)
Swoją sławę zyskał dzięki opracowanej metodzie otrzymywania monokryształów krzemu, która jest podstawą obecnego procesu produkcji układów scalonych.
- Ignacy Łukasiewicz (1822-1882)
Pierwszy założyciel kopalni naftowej oraz wynalazca lampy naftowej. Jeden z patronów roku 2022.
- Ignacy Domeyko (1802-1889)
Wybitny polski geolog. W późniejszym okresie życia wyemigrował do Chile gdzie rozwijał swoje zainteresowania geologią i minerałami. Przez 16 lat pełnił funkcję rektora Uniwersytetu w Santiago.
- Tadeusz Sendzimir (1894-1989)
Wybitny inżynier z dorobkiem liczącym około 120 patentów z zakresu górnictwa i metalurgii. Do najsłynniejszych wynalazków zalicza się: metodę ciągłego cynkowania ogniowego, linie produkcyjną do ciągłego walcowania blachy na zimno oraz walcarkę planetarną
- Henryk Arctowski (1871-1958)
Poświęcił się dziedzinom: geologii, geografii, meteorologii, glacjologii o podróżnictwa. Jego dobytek publikacyjny liczy ponad 400 prac, w tym w języku angielskim i francuskim. Jego nazwiskiem nazwano kilka obiektów geograficznych takich jak Góra Arctowskiego czy Zatoka Arctowskiego.
- Helena Willman-Grabowska (1866-1934)
Badania prowadziła w zakresie językoznawstwa. Skupiła się w dużej mierze nad językami europejskimi ale również nad sanskryptem – językiem literackim starożytnych, średniowiecznych i wczesnonowożytnych Indii.
- Maria Grzegorzewska(1887-1967)
Specjalizowała się z zakres pedagogiki i psychologii. Jest uznawana za twórcę pedagogiki specjalnej w Polsce. Założycielka i patronka Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej. Opracowała i spopularyzowała metodę rewalidacyjną.
- Hilary Koprowski (1916-2013)
Twórca pierwszej, w pełni skutecznej szczepionki przeciw wirusowi polio. Jego odkrycia pomogły ograniczyć zachorowalność na chorobę Heinego-Medina.
- Rudolf Weigl (1883-1957)
Wynalazca szczepionki przeciw tyfusowi plamistego. Jego dzieło pozwoliło uratować życie wielu ludzi podczas II wojny światowej.
- Kazimierz Funk (1884-1967)
Jako pierwszy w historii użył terminu „witamina”. W późniejszym okresie wykrywał i wyodrębnił witaminę B1. Udowodnił, że niedobór witamin w organizmie człowieka może powodować choroby takie jak: szkorbut, pelagra czy krzywica. Pod koniec życia skupił się na badaniu przyczyn nowotworów.
- Marian Rejewski (1905-1980), Jerzy Różycki (1909-1942), Henryk Zygalski (1908-1978)
Trójka polskich matematyków, dzięki którym złamano szyfr „Enigma”, niemieckiej korespondencji podczas II wojny światowej. Uznaje się, że osiągniecie to znacząco przyczyniło się do szybszego zakończenia wojny.
- Helena Sparrow (1891-1970)
Specjalistka w zakresie zdrowia publicznego. Prowadziła badania nad kontrolą epidemii tyfusu podczas I wojny światowej. Była zaangażowana w programy sczepień w Polce i Turcji przeciw takim chorobom, jak m.in. błonica, gorączka plamista i dur powrotny.
- Mieczysław Wolfke (1883-1947)
Jako 17 latek skonstruował telektroskop – urządzenie umożliwiające przesyłanie ruchomego obrazu na odległość, króre jest prekursorem dzisiejszej telewizji.
- Jadwiga Szmidt-Czernyszew (1889-1940)
Dzięki swym badaniom w zakresie optometrii i radiologii, doprowadziła do wynalezienia filtra monochromatycznego, który jest wykorzystywany w metodach obrazowania medycznego
- Ludwik Hirszfeld (1884-1954)
Polski bakteriolog i immunolog, który jest znany z prac nad grupami krwi. Odkrywca prawa dziedziczenia krwi oraz twórca oznaczeń grup A,B,AB oraz 0. Prowadził również badania nad konfliktem serologicznym, za co 2 1950 r. był nominowany do Nagrody Nobla.
- Zbigniew Religa (1938-2009)
Jako pierwszy chirurg w Polsce dokonał udanego przeszczepu serca.
- Adam Maciejewski (ur. 1972)
Jako pierwszy na świecie dokonał przeszczepu ratującego życia pacjentowi. Również jako pierwszy dokonał allogenicznego złożonego przeszczepu narządów szyi.
