Uruchomienie kształcenia w szkołach doktorskich w wyniku wejścia w życie ustawy z dn. 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce stanowiło istotną zmianę dla środowiska doktoranckiego, powodującą konieczność wypracowania nowych standardów reprezentacji, kompetencji samorządów doktorantów oraz zasad współpracy z kadrami administracyjnymi oraz władzami uczelni i instytutów. Od czasu wejścia w życie ustawy, samorządność doktorancka ulega systematycznemu rozwojowi, który dziś napotyka na moment szczególny – przeglądu wynikającego z zakończenia pierwszych cykli kształcenia, połączonego z możliwymi zmianami przepisów prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, a także szeroko
toczoną dyskusją dot. systemu kształcenia doktorantów. Bardzo istotnym jest, iż pierwsze pokolenie samorządowców doktoranckich, które prowadziło działalność od początku istnienia szkół doktorskich również dobiega do końca procesu kształcenia, zatem konieczne jest również wzmocnienie działań mających na celu zachowanie ciągłości reprezentacji środowiska doktoranckiego na poziomie lokalnym i ogólnopolskim. W związku z powyższym dostrzega się konieczność bardzo pilnej realizacji wielopoziomowych i komplementarnych zadań, które:
- zapewnią możliwość upowszechnienia podstawowej wiedzy o prawach i obowiązkach doktorantów w poszczególnych ośrodkach prowadzących kształcenie – zwłaszcza dla nowo przyjmowanych doktorantów,
- zapewnią funkcjonowanie kompetentnych liderów samorządności doktoranckiej oraz aktywności naukowej na poziomie lokalnym,
- zabezpieczą funkcjonowanie wysoko wyspecjalizowanych ekspertów merytorycznych na poziomie ogólnopolskim, ze szczególnym uwzględnieniem zbliżającego się procesu ewaluacji jakości kształcenia w szkołach doktorskich,
- zapewnią odpowiednie przygotowanie merytoryczne i organizacyjne dla nowych pokoleń samorządów doktoranckich oraz doktorantów mogących podejmować w przyszłości działalność samorządową,
- pozwolą dokonać przeglądu systemu kształcenia doktorantów w Polsce oraz wyciągnięcia wniosków niezbędnych w rozwoju przepisów dot. prawa o szkolnictwie wyższym i nauce.
Powyższe działania, aby miały skuteczny charakter, muszą być realizowane w sposób komplementarny i harmonijny na wielu poziomach, aby zapewniać równoległy rozwój skuteczności mechanizmów współpracujących ze sobą na poszczególnych szczeblach aktywności naukowej i reprezentacji środowiska doktoranckiego. W związku z powyższym, aby sprostać opisanym powyżej wyzwaniom, konieczne jest zsynchronizowane prowadzenie zadań projektowych, do których należą:
1. Szkoła Młodego Naukowca Samorządowca – stacjonarne szkolenia i warsztaty, których uczestnicy zdobędą wiedzę i praktyczne umiejętności w czterech obszarach: prawo akademickie, popularyzacja nauki i ekologii, budowanie relacji w zespołach badawczych oraz wykorzystanie mediów akademickich. Następnie, w związku z realizacją zadania, zostaną zorganizowane spotkania informacyjne w ośrodkach akademickich w Polsce, prowadzone przez uczestników projektu. Celem zadania jest przekazanie fundamentalnej wiedzy na temat regulacji prawnych, proekologicznych zachowań i roli mediów w nauce, istotnych z punktu widzenia społeczności doktoranckiej.
2. Przygotowanie i szkolenie zespołu ekspertów KRD ds. ewaluacji jakości kształcenia w szkołach doktorskich – ma na celu przygotowanie przedstawicieli Krajowej Reprezentacji Doktorantów do oceny jakości kształcenia w szkołach doktorskich, którą przeprowadzi Komisja Ewaluacji Nauki (KEN). Planowane jest nie mniej, niż 150 ocen, każda z udziałem przedstawiciela KRD, a pierwsze oceny mają się odbyć w IV kwartale 2024 roku. W związku z tym KRD przeprowadzi merytoryczne szkolenie ekspertów, obejmujące metody ewaluacji, kryteria oceny, standardy jakości oraz umiejętności komunikacyjne i pracy w grupie. Program szkoleniowy będzie składać się z modułów teoretycznych i praktycznych warsztatów z realnymi przykładami, wspieranych przez materiały szkoleniowe. Przygotowany zbiór wskazówek i porad dla ekspertów będzie stanowił kompendium wiedzy do wykorzystania podczas pracy w KEN.
3. Monitoring, konsultacje i ewaluacja przepisów z zakresu spraw doktoranckich – obejmuje badania skuteczności przepisów dotyczących nauki i szkolnictwa wyższego, koncentrujące się na liczbie miejsc i kandydatów w szkołach doktorskich oraz zainteresowaniu kształceniem doktoranckim. Wyniki badań zostaną przedstawione w raportach, które mogą pomóc w dostosowaniu przepisów do kluczowych celów rozwoju systemu kształcenia doktorantów w Polsce. Działanie obejmuje także konsultacje środowiskowe z udziałem porozumień lokalnych i branżowych oraz Rady Doradczej KRD, mające na celu zbieranie opinii i sugestii. Dla przedstawicieli samorządów doktorantów przygotowano ponadto trzy bloki szkoleniowe mające na celu wzmocnienie fundamentów samorządności doktoranckiej: współpraca i komunikacja, podstawy psychologii i pomoc w trudnych sytuacjach oraz zarządzanie organizacją i projektami. Szkolenia te, prowadzone przez ekspertów, mają na celu rozwój praktycznych umiejętności uczestników w kluczowych obszarach ich działalności.
Kolejne szczegółowe informacje dot. realizacji projektu będziemy przedstawiać wkrótce!
